bilmək是什么意思_bilmək读音|解释_bilmək同义词|反义词

bilmək

阿塞拜疆语

其他字母
西里尔字母 билмәк
拉丁字母 bilmək
波斯-阿拉伯字母 بیلمک‎

词源

源自原始突厥语 *bil- (“知道”)。[1] 与 古突厥语 𐰋𐰃𐰠‎ (bil-, “知道”), 土耳其语 bilmek, 克里米亚鞑靼语 bilmek, 乌兹别克语 bilmoq (“知道”). 克里米亚鞑靼语 bilmek, 哈萨克语 білу (bilw, “知道”), 鞑靼语 белү (belü)同源。

发音

动词

bilmək

  1. 〈及物〉 知道
    Çox yaşayan çox bilməz, çox yer gəzən çox bilər
    不是活得久知道得就多，去的地方多才是真正懂得多。
  2. 〈及物〉 能够
    • 1906，Sultanməcid Qənizadə， Allah xofu; republished as “Allah xofu”，出自Həmid Araslı, Abbas Zamanov编， Sultanməcid Qənizadə. Seçilmiş əsərləri，Baku:Avrasiya Press，2006, 页号120:
      Muzdur Məşədi Əsgər rusca danışmaq bilmirdi.
      农民 Məşədi Əsgər 不会说俄语。
  3. 〈及物〉 认为
    • 1911，Yusif Vəzir Çəmənzəminli， Zeynal Bəy; reprinted as Tоfiq Hüsеynоğlu, Məryəm Aхundоva编， Yusif Vəzir Çəmənzəminli. Əsərləri. Üç cilddə. Birinci cild，卷号I，Baku:Avrasiya Press，2005, 页号117:
      Pоlis məmurları şəhərin zahir görünüşünü bir təhər qaydaya salmağa var qüvvələrini sərf еtmişdilər və indi də şəhərin halını qubеrnatоra rövnəqli surətdə göstərməyi hər kəs özünə müqəddəs bir vəzifə bilirdi.
      Police authorities made every effort to anyhow put the appearance of the city in order and everyone considered it to be his holy duty to show the governor condition of the city in magnificent speed now.
  4. 〈不及物〉 误以为 （与elə连用时）
    Mən elə bilirdim ki biz artıq evdəyik ― 我以为我们已经到家了。

变位

bilmək的变位
肯定
主语非过去分词 bilən
主语过去分词 bilmiş
主语将来确定分词 biləcəq
非主语分词 (mənim +) bildiyim (sənin +) bildiyin (属施 +) bildiyi (bizim +) bildiyimiz (sizin +) bildiyiniz (属施 +) bildiyi 或 bildikləri
bilib
一般时间分词 biləndə
强化分词 bildikcə
特定时间分词 bilərkən
情态分词 bilərək
不定式 bilmək
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 bilirəm bilirsən bilir bilirik bilirsiniz bilirlər
完成1 bilmişəm bilmisən,
bilmişsən* 		bilmişdir bilmişik bilmisiniz,
bilmişsiniz* 		bilmişlər
完成2 – bilibsən bilib(dir) – bilibsiniz bilib(dir)lər
过去 一般 bildim bildin bildi bildik bildiniz bildilər
连续 bilirdim bilirdin bilirdi bilirdik bilirdiniz bilirdilər
完成 bilmişdim bilmişdin bilmişdi bilmişdik bilmişdiniz bilmişdilər
将来 确定 biləcəyəm biləcəksən biləcək biləcəyik biləcəksiniz biləcəklər
不定 bilərəm bilərsən bilər bilərik bilərsiniz bilərlər
过去将来 确定 biləcəkdim biləcəkdin biləcəkdi biləcəkdik biləcəkdiniz biləcəkdilər
不定 bilərdim bilərdin bilərdi bilərdik bilərdiniz bilərdilər
条件 现在 bilsəm bilsən bilsə bilsək bilsəniz bilsələr
过去 bilsəydim bilsəydin bilsəydi bilsəydik bilsəydiniz bilsəydilər
虚拟 biləm biləsən bilə bilək biləsiniz bilələr
劝励 biləsiyəm biləsisən biləsi biləsiyik biləsisiniz biləsilər
强制 现在 bilməliyəm bilməlisən bilməli bilməliyik bilməlisiniz bilməlilər
过去 bilməliydim bilməliydin bilməliydi bilməliydik bilməliydiniz bilməliydilər
证据 现在 bilirmişəm bilirmişsən bilirmiş bilirmişik bilirmişsiniz bilirmişlər
过去 bilibmişəm bilibmişsən bilibmiş bilibmişik bilibmişsiniz bilibmişlər
祈使 bilim bil bilsin bilək,
biləlim* 		bilin bilsinlər
否定
主语非过去分词 bilməyən
主语过去分词 bilməmiş
主语将来确定分词 bilməyəcəq
非主语分词 (mənim +) bilmədiyim (sənin +) bilmədiyin (属施 +) bilmədiyi (bizim +) bilmədiyimiz (sizin +) bilmədiyiniz (属施 +) bilmədiyi 或 bilmədikləri
动副词 bilməyib
一般时间分词 bilməyəndə
强化分词 bilmədikcə
特定时间分词 bilməyərkən
情态分词 bilməyərək
不定式 bilməmək
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 bilmirəm bilmirsən bilmir bilmirik bilmirsiniz bilmirlər
完成1 bilməmişəm bilməmisən,
bilməmişsən* 		bilməmiş bilməmişik bilməmisiniz,
bilməmişsiniz* 		bilməmişlər
完成2 – bilməyibsən bilməyib(dir) – bilməyibsiniz bilməyib(dir)lər
过去 一般 bilmədim bilmədin bilmədi bilmədik bilmədiniz bilmədilər
连续 bilmirdim bilmirdin bilmirdi bilmirdik bilmirdiniz bilmirdilər
完成 bilməmişdim bilməmişdin bilməmişdi bilməmişdik bilməmişdiniz bilməmişdilər
将来 确定 bilməyəcəyəm bilməyəcəksən bilməyəcək bilməyəcəyik bilməyəcəksiniz bilməyəcəklər
不定 bilmərəm bilmərsən,
bilməzsən 		bilməz bilmərik bilmərsiniz, bilməzsiniz bilməzlər
过去将来 确定 bilməyəcəkdim bilməyəcəkdin bilməyəcəkdi bilməyəcəkdik bilməyəcəkdiniz bilməyəcəkdilər
不定 bilməzdim bilməzdin bilməzdi bilməzdik bilməzdiniz bilməzdilər
条件 现在 bilməsəm bilməsən bilməsə bilməsək bilməsəniz bilməsələr
过去 bilməsəydim bilməsəydin bilməsəydi bilməsəydik bilməsəydiniz bilməsəydilər
虚拟 bilməyəm bilməyəsən bilməyə bilməyək bilməyəsiniz bilməyələr
劝励 bilməyəsiyəm bilməyəsisən bilməyəsi bilməyəsiyik bilməyəsisiniz bilməyəsilər
强制 现在 bilməməliyəm bilməməlisən bilməməli bilməməliyik bilməməlisiniz bilməməlilər
过去 bilməməliydim bilməməliydin bilməməliydi bilməməliydik bilməməliydiniz bilməməliydilər
证据 现在 bilməyirmişəm bilməyirmişsən bilməyirmiş bilməyirmişik bilməyirmişsiniz bilməyirmişlər
过去 bilməyibmişəm bilməyibmişsən bilməyibmiş bilməyibmişik bilməyibmişsiniz bilməyibmişlər
祈使 bilməyim bilmə bilməsin bilməyək
bilməyəlim* 		bilməyin bilməsinlər
潜在否定
主语非过去分词 biləmməyən
主语将来确定分词 biləmməyəcəq
非主语分词 (mənim +) biləmmədiyim (sənin +) biləmmədiyin (属施 +) biləmmədiyi (bizim +) biləmmədiyimiz (sizin +) biləmmədiyiniz (属施 +) biləmmədiyi 或 biləmmədikləri
动副词 biləmməyib
一般时间分词 biləmməyəndə
强化分词 biləmmədikcə
特定时间分词 biləmməyərkən
情态分词 biləmməyərək
不定式 biləmməmək
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 biləmmirəm biləmmirsən biləmmir biləmmirik biləmmirsiniz biləmmirlər
完成1 biləmməmişəm biləmməmisən,
biləmməmişsən* 		biləmməmişdir biləmməmişik biləmməmisiniz,
biləmməmişsiniz* 		biləmməşmilər
完成2 – biləmməyibsən biləmməyib(dir) – biləmməyibsiniz biləmməyib(dir)lər
过去 一般 biləmmədim biləmmədin biləmmədi biləmmədik biləmmədiniz biləmmədilər
连续 biləmmirdim biləmmirdin biləmmirdi biləmmirdik biləmmirdiniz biləmmirdilir
完成 biləmməmişdim biləmməmişdin biləmməmişdi biləmməmişdik biləmməmişdiniz biləmməmişdilər
将来 确定 biləmməyəcəyəm biləmməyəcəksən biləmməyəcək biləmməyəcəyik biləmməyəcəksiniz biləmməyəcəklər
不定 biləmmərəm biləmmərsən,
biləmməzsən 		biləmməz biləmmərik biləmmərsiniz,
biləmməzsiniz 		biləmməzlər
过去将来 确定 biləmməyəcəkdim biləmməyəcəkdin biləmməyəcəkdi biləmməyəcəkdik biləmməyəcəkdiniz biləmməyəcəkdilər
不定 biləmməzdim biləmməzdin biləmməzdi biləmməzdik biləmməzdiniz biləmməzdilər
条件 现在 biləmməsəm biləmməsən biləmməsə biləmməsək biləmməsəniz biləmməsələr
过去 biləmməsəydim biləmməsəydin biləmməsəydi biləmməsəydik biləmməsəydiniz biləmməsəydilər
虚拟 biləmməyəm biləmməyəsən biləmməyə biləmməyək biləmməyəsiniz biləmməyələr
祈使 biləmməyim biləmmə biləmməsin biləmməyək biləmməyin biləmməsinlər
注：部分变位形式可能只是假设，并非每一种变位形式都确实存在。
* 旧式或高语域

派生词

  • bildirmək (“通知”)
  • bilgi (“知识”)
  • bilik (“知识”)
    • biliklik (“百科全书”)
  • bilinmək (“被知道”)

参考资料

  1. ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*bil-”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  2. ↑ Haneda, Koichi (2009—2010), “bilmək”, لغات لهجه‌ی تبریز [大不里士方言词汇表] (波斯语), 大不里士: یاران, ISBN 978-964-234-028-6, 页94