qalmaq
阿塞拜疆语
其他字母 | |
---|---|
西里尔字母 | галмаг |
拉丁字母 | qalmaq |
波斯-阿拉伯字母 | قالماق |
词源
源自原始突厥语 *kiāl-mak (“落在后面,遗留”)。[1]
与古突厥语 𐰴𐰞 (qal-, “落在后面”), 古回鹘语 [script needed] (qal-, “遗留”), 喀喇汗语 قَلْماقْ (qalmāq, “遗留”), 土耳其语 kalmak (“遗留,停留”), 巴什基尔语 ҡалыу (qalïw, “遗留”), 察合台语 [script needed] (qalmaq, “遗留”), 楚瓦什语 юлма (julma, “遗留”), 哈萨克语 қалу (qalw, “遗留”), 哈卡斯语 халарға (xalarğa, “遗留”), 钦察语 [阿拉伯文 needed] (qal-, “遗留,停留”), 吉尔吉斯语 калуу (kaluu, “遗留”), 鞑靼语 калу (qalu, “遗留”), 土库曼语 gālmak (“遗留”), 图瓦语 калыр (kalır, “遗留,停留”), 维吾尔语 قالماق (qalmaq, “遗留”), 乌兹别克语 qolmoq (“遗留,停留”), 雅库特语 хаал (xaal, “遗留,停留”)同源。
发音
动词
qalmaq
- (不及物) 停留
- Heç kim qalmadı, hamı çıxıb getdi. ― 没有人留下,大家都走了。
- (不及物) 留下,落下
- 2015 October,“Quş nəslinin sonuna çıxan tək bir pişik.”,出自 Bunabax5[1]:
- Uça bilməyən quşlar isə bu sıçovullar üçün asan yemə çevrildilər və bir müddət sonra o quşlardan demək olar ki bir dənəsi də qalmadı
- 因为不能飞的鸟很容易就会被老鼠抓住,很快它们就都不继续待在那里了。
- (不及物) 居住
- 2014 May,İlqar Rəsul,“Şuşa xatirələri”,出自 Lenta.az[2]:
- Hər yayı Şuşada dincəlirdik balaca vaxt. Orda qohumlarımız var idi. Düz iki ay orda qalırdıq
- 我们每年夏天都去舒沙过个短假。我们在那里有亲戚。我们曾经在那里住过两个月。
- bir yerdə qalmaq ― 住在一起
- 近义词: yaşamaq
- (不及物, + 与格) 推迟
- İşimizin həlli qaldı sonraya. ― 我们这个问题的解决被推迟了。
变位
qalmaq的变位
肯定 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
主语非过去分词 | qalan | |||||||
主语过去分词 | qalmış | |||||||
主语将来确定分词 | qalacaq | |||||||
非主语分词 | (mənim +) qaldığım | (sənin +) qaldığın | (属施 +) qaldığı | (bizim +) qaldığımız | (sizin +) qaldığınız | (属施 +) qaldığı 或 qaldıqları | ||
qalıb | ||||||||
一般时间分词 | qalanda | |||||||
强化分词 | qaldıqca | |||||||
特定时间分词 | qalarkən | |||||||
情态分词 | qalaraq | |||||||
不定式 | qalmaq | |||||||
单数 | 复数 | |||||||
第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
直陈 | 现在 | 一般 | qalıram | qalırsan | qalır | qalırıq | qalırsınız | qalırlar |
完成1 | qalmışam | qalmısan, qalmışsan* |
qalmışdır | qalmışıq | qalmısınız, qalmışsınız* |
qalmışlar | ||
完成2 | – | qalıbsan | qalıb(dır) | – | qalıbsınız | qalıb(dır)lar | ||
过去 | 一般 | qaldım | qaldın | qaldı | qaldıq | qaldınız | qaldılar | |
连续 | qalırdım | qalırdın | qalırdı | qalırdıq | qalırdınız | qalırdılar | ||
完成 | qalmışdım | qalmışdın | qalmışdı | qalmışdıq | qalmışdınız | qalmışdılar | ||
将来 | 确定 | qalacağam | qalacaqsan | qalacaq | qalacağıq | qalacaqsınız | qalacaqlar | |
不定 | qalaram | qalarsan | qalar | qalarıq | qalarsınız | qalarlar | ||
过去将来 | 确定 | qalacaqdım | qalacaqdın | qalacaqdı | qalacaqdıq | qalacaqdınız | qalacaqdılar | |
不定 | qalardım | qalardın | qalardı | qalardıq | qalardınız | qalardılar | ||
条件 | 现在 | qalsam | qalsan | qalsa | qalsaq | qalsanız | qalsalar | |
过去 | qalsaydım | qalsaydın | qalsaydı | qalsaydıq | qalsaydınız | qalsaydılar | ||
虚拟 | qalam | qalasan | qala | qalaq | qalasınız | qalalar | ||
劝励 | qalasıyam | qalasısan | qalası | qalasıyıq | qalasısınız | qalasılar | ||
强制 | 现在 | qalmalıyam | qalmalısan | qalmalı | qalmalıyıq | qalmalısınız | qalmalılar | |
过去 | qalmalıydım | qalmalıydın | qalmalıydı | qalmalıydıq | qalmalıydınız | qalmalıydılar | ||
证据 | 现在 | qalırmışam | qalırmışsan | qalırmış | qalırmışıq | qalırmışsınız | qalırmışlar | |
过去 | qalıbmışam | qalıbmışsan | qalıbmış | qalıbmışıq | qalıbmışsınız | qalıbmışlar | ||
祈使 | qalım | qal | qalsın | qalaq, qalalım* |
qalın | qalsınlar | ||
否定 | ||||||||
主语非过去分词 | qalmayan | |||||||
主语过去分词 | qalmamış | |||||||
主语将来确定分词 | qalmayacaq | |||||||
非主语分词 | (mənim +) qalmadığım | (sənin +) qalmadığın | (属施 +) qalmadığı | (bizim +) qalmadığımız | (sizin +) qalmadığınız | (属施 +) qalmadığı 或 qalmadıqları | ||
动副词 | qalmayıb | |||||||
一般时间分词 | qalmayanda | |||||||
强化分词 | qalmadıqca | |||||||
特定时间分词 | qalmayarkən | |||||||
情态分词 | qalmayaraq | |||||||
不定式 | qalmamaq | |||||||
单数 | 复数 | |||||||
第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
直陈 | 现在 | 一般 | qalmıram | qalmırsan | qalmır | qalmırıq | qalmırsınız | qalmırlar |
完成1 | qalmamışam | qalmamısan, qalmamışsan* |
qalmamış | qalmamışıq | qalmamısınız, qalmamışsınız* |
qalmamışlar | ||
完成2 | – | qalmayıbsan | qalmayıb(dır) | – | qalmayıbsınız | qalmayıb(dır)lar | ||
过去 | 一般 | qalmadım | qalmadın | qalmadı | qalmadıq | qalmadınız | qalmadılar | |
连续 | qalmırdım | qalmırdın | qalmırdı | qalmırdıq | qalmırdınız | qalmırdılar | ||
完成 | qalmamışdım | qalmamışdın | qalmamışdı | qalmamışdıq | qalmamışdınız | qalmamışdılar | ||
将来 | 确定 | qalmayacağam | qalmayacaqsan | qalmayacaq | qalmayacağıq | qalmayacaqsınız | qalmayacaqlar | |
不定 | qalmaram | qalmarsan, qalmazsan |
qalmaz | qalmarıq | qalmarsınız, qalmazsınız | qalmazlar | ||
过去将来 | 确定 | qalmayacaqdım | qalmayacaqdın | qalmayacaqdı | qalmayacaqdıq | qalmayacaqdınız | qalmayacaqdılar | |
不定 | qalmazdım | qalmazdın | qalmazdı | qalmazdıq | qalmazdınız | qalmazdılar | ||
条件 | 现在 | qalmasam | qalmasan | qalmasa | qalmasaq | qalmasanız | qalmasalar | |
过去 | qalmasaydım | qalmasaydın | qalmasaydı | qalmasaydıq | qalmasaydınız | qalmasaydılar | ||
虚拟 | qalmayam | qalmayasan | qalmaya | qalmayaq | qalmayasınız | qalmayalar | ||
劝励 | qalmayasıyam | qalmayasısan | qalmayası | qalmayasıyıq | qalmayasısınız | qalmayasılar | ||
强制 | 现在 | qalmamalıyam | qalmamalısan | qalmamalı | qalmamalıyıq | qalmamalısınız | qalmamalılar | |
过去 | qalmamalıydım | qalmamalıydın | qalmamalıydı | qalmamalıydıq | qalmamalıydınız | qalmamalıydılar | ||
证据 | 现在 | qalmayırmışam | qalmayırmışsan | qalmayırmış | qalmayırmışıq | qalmayırmışsınız | qalmayırmışlar | |
过去 | qalmayıbmışam | qalmayıbmışsan | qalmayıbmış | qalmayıbmışıq | qalmayıbmışsınız | qalmayıbmışlar | ||
祈使 | qalmayım | qalma | qalmasın | qalmayaq qalmayalım* |
qalmayın | qalmasınlar | ||
潜在否定 | ||||||||
主语非过去分词 | qalammayan | |||||||
主语将来确定分词 | qalammayacaq | |||||||
非主语分词 | (mənim +) qalammadığım | (sənin +) qalammadığın | (属施 +) qalammadığı | (bizim +) qalammadığımız | (sizin +) qalammadığınız | (属施 +) qalammadığı 或 qalammadıqları | ||
动副词 | qalammayıb | |||||||
一般时间分词 | qalammayanda | |||||||
强化分词 | qalammadıqca | |||||||
特定时间分词 | qalammayarkən | |||||||
情态分词 | qalammayaraq | |||||||
不定式 | qalammamaq | |||||||
单数 | 复数 | |||||||
第一 | 第二 | 第三 | 第一 | 第二 | 第三 | |||
直陈 | 现在 | 一般 | qalammıram | qalammırsan | qalammır | qalammırıq | qalammırsınız | qalammırlar |
完成1 | qalammamışam | qalammamısan, qalammamışsan* |
qalammamışdır | qalammamışıq | qalammamısınız, qalammamışsınız* |
qalammaşmılar | ||
完成2 | – | qalammayıbsan | qalammayıb(dır) | – | qalammayıbsınız | qalammayıb(dır)lar | ||
过去 | 一般 | qalammadım | qalammadın | qalammadı | qalammadıq | qalammadınız | qalammadılar | |
连续 | qalammırdım | qalammırdın | qalammırdı | qalammırdıq | qalammırdınız | qalammırdılır | ||
完成 | qalammamışdım | qalammamışdın | qalammamışdı | qalammamışdıq | qalammamışdınız | qalammamışdılar | ||
将来 | 确定 | qalammayacağam | qalammayacaqsan | qalammayacaq | qalammayacağıq | qalammayacaqsınız | qalammayacaqlar | |
不定 | qalammaram | qalammarsan, qalammazsan |
qalammaz | qalammarıq | qalammarsınız, qalammazsınız |
qalammazlar | ||
过去将来 | 确定 | qalammayacaqdım | qalammayacaqdın | qalammayacaqdı | qalammayacaqdıq | qalammayacaqdınız | qalammayacaqdılar | |
不定 | qalammazdım | qalammazdın | qalammazdı | qalammazdıq | qalammazdınız | qalammazdılar | ||
条件 | 现在 | qalammasam | qalammasan | qalammasa | qalammasaq | qalammasanız | qalammasalar | |
过去 | qalammasaydım | qalammasaydın | qalammasaydı | qalammasaydıq | qalammasaydınız | qalammasaydılar | ||
虚拟 | qalammayam | qalammayasan | qalammaya | qalammayaq | qalammayasınız | qalammayalar | ||
祈使 | qalammayım | qalamma | qalammasın | qalammayaq | qalammayın | qalammasınlar | ||
注:部分变位形式可能只是假设,并非每一种变位形式都确实存在。 | ||||||||
* 旧式或高语域 |
派生词
- hamilə qalmaq (“怀孕”)
- yerdə qalmaq
参考资料
- ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*Kiāl-”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill