աչք
亚美尼亚语
其他写法
- աչ (ačʿ)
- աշկ (ašk) 〈方〉
词源
发音
名词
աչք • (ačʿkʿ)
- 眼
- կապույտ աչքեր ― kapuyt ačʿkʿer ― 蓝眼睛
变格
i-type, inanimate (东亚美尼亚语)
| 单数 | 复数 | |||
|---|---|---|---|---|
| 主格 | աչք (ačʿkʿ) | աչքեր (ačʿkʿer) | ||
| 与格 | աչքի (ačʿkʿi) | աչքերի (ačʿkʿeri) | ||
| 夺格 | աչքից (ačʿkʿicʿ) | աչքերից (ačʿkʿericʿ) | ||
| 工具格 | աչքով (ačʿkʿov) | աչքերով (ačʿkʿerov) | ||
| 方位格 | աչքում (ačʿkʿum) | աչքերում (ačʿkʿerum) | ||
| 定 | ||||
| 主格 | աչքը/աչքն (ačʿkʿə/ačʿkʿn) | աչքերը/աչքերն (ačʿkʿerə/ačʿkʿern) | ||
| 与格 | աչքին (ačʿkʿin) | աչքերին (ačʿkʿerin) | ||
| 第一人称所有格 | ||||
| 主格 | աչքս (ačʿkʿs) | աչքերս (ačʿkʿers) | ||
| 与格 | աչքիս (ačʿkʿis) | աչքերիս (ačʿkʿeris) | ||
| 夺格 | աչքիցս (ačʿkʿicʿs) | աչքերիցս (ačʿkʿericʿs) | ||
| 工具格 | աչքովս (ačʿkʿovs) | աչքերովս (ačʿkʿerovs) | ||
| 方位格 | աչքումս (ačʿkʿums) | աչքերումս (ačʿkʿerums) | ||
| 第二人称所有格 | ||||
| 主格 | աչքդ (ačʿkʿd) | աչքերդ (ačʿkʿerd) | ||
| 与格 | աչքիդ (ačʿkʿid) | աչքերիդ (ačʿkʿerid) | ||
| 夺格 | աչքիցդ (ačʿkʿicʿd) | աչքերիցդ (ačʿkʿericʿd) | ||
| 工具格 | աչքովդ (ačʿkʿovd) | աչքերովդ (ačʿkʿerovd) | ||
| 方位格 | աչքումդ (ačʿkʿumd) | աչքերումդ (ačʿkʿerumd) | ||
近义词
- 〈古〉 ակն (akn)
古典亚美尼亚语
词源
源自原始印欧语 *h₃(o)kʷih₁ (“双眼”)，*h₃ókʷs (“eye”)的双数 -ք (-kʿ)。[1][2][3][4]
名词
աչք (ačʿkʿ) pl
- 视力
- աչս արձակել՝ արկանել ― ačʿs arjakel, arkanel ― 渴望
- ըստ աչս դատել ― əst ačʿs datel ― 凭第一印象判断
- յաչս դնել ― yačʿs dnel ― 鄙视
- առ աչս հայել ― aṙ ačʿs hayel ― 尊重
- յաչաց հանել ― yačʿacʿ hanel ― to render odious
- յաչաց ելանել ― yačʿacʿ elanel ― 丢脸
- առ աչօք ― aṙ ačʿōkʿ ― 空想的
- առ աչօք ինչ տեսիլ, երեւոյթ ― aṙ ačʿōkʿ inčʿ tesil, erewoytʿ ― 鬼魂，幻觉
- կալ աչաց ― kal ačʿacʿ ― 变盲
- թերաբաց աչք ― tʿerabacʿ ačʿkʿ ― 半睁开的眼睛
- յաչս դնել ― yačʿs dnel ― to be bold, to brave, to defy
- աչք յարտասուս ― ačʿkʿ yartasus ― 眼泪
- զաչս ի վայր արկանել ― začʿs i vayr arkanel ― to lower the eyes
- ցաւ աչաց ― cʿaw ačʿacʿ ― 抱怨，眼睛痛
变格
i-a-类
| 唯复 | |
|---|---|
| 主格 | աչք (ačʿkʿ) |
| 属格 | աչաց (ačʿacʿ) |
| 与格 | աչաց (ačʿacʿ) |
| 宾格 | աչս (ačʿs) |
| 夺格 | աչաց (ačʿacʿ) |
| 工具格 | աչաւք = աչօք (ačʿawkʿ = ačʿōkʿ) |
| 方位格 | աչս (ačʿs) |
| 属格可以是աչից (ačʿicʿ) 也有方言复数աչեր (ačʿer) | |
使用注意
本词可作ակն (akn, “眼”)的复数，现代亚美尼亚语中没有此用法。
派生词
(不推荐使用
|lang=参数) - անաչառու (anačʿaṙu)
- անաչառութիւն (anačʿaṙutʿiwn)
- անաչեայ (anačʿeay)
- անաչք (anačʿkʿ)
- աշեմ (ašem)
- աչաբաց (ačʿabacʿ)
- աչագար (ačʿagar)
- աչագեղ (ačʿageł)
- աչալուրջ (ačʿalurǰ)
- աչալրջութիւն (ačʿalrǰutʿiwn)
- աչախիլ (ačʿaxil)
- աչակաքաւ (ačʿakakʿaw)
- աչակորեմ (ačʿakorem)
- աչաղամտութիւն (ačʿałamtutʿiwn)
- աչաղանք (ačʿałankʿ)
- աչամէջք (ačʿamēǰkʿ)
- աչանամ (ačʿanam)
- աչապատեալ (ačʿapateal)
- աչառանք (ačʿaṙankʿ)
- աչառեմ (ačʿaṙem)
- աչառիմ (ačʿaṙim)
- աչառնում (ačʿaṙnum)
- աչառոտ (ačʿaṙot)
- աչառու (ačʿaṙu)
- աչառութիւն (ačʿaṙutʿiwn)
- աչառումն (ačʿaṙumn)
- աչարձակ (ačʿarjak)
- աչարձակութիւն (ačʿarjakutʿiwn)
- աչացաւ (ačʿacʿaw)
- աչացաւու (ačʿacʿawu)
- աչացաւութիւն (ačʿacʿawutʿiwn)
- աչացու (ačʿacʿu)
- աչափոր (ačʿapʿor)
- աչեայ (ačʿeay)
- աչեղ (ačʿeł)
- աչեղէն (ačʿełēn)
- աչեր (ačʿer)
- աչիկ (ačʿik)
- աչիկայ (ačʿikay)
- աչոց (ačʿocʿ)
- աչքաւոր (ačʿkʿawor)
- առաչս (aṙačʿs)
- առաչսերեւութիւն (aṙačʿserewutʿiwn)
- առաչօքութիւն (aṙačʿōkʿutʿiwn)
- արթնաչեայ (artʿnačʿeay)
- բազմաչեայ (bazmačʿeay)
- բազմաչեան (bazmačʿean)
- բազմաչին (bazmačʿin)
- բացաչայայտ (bacʿačʿayayt)
- բիւրաչեայ (biwračʿeay)
- եօթնաչեայ (eōtʿnačʿeay)
- եօթնաչի (eōtʿnačʿi)
- զաչաղեմ (začʿałem)
- զաչացու (začʿacʿu)
- Հրաչեայ (Hračʿeay)
- յաշու ունեմ (yašu unem)
- յաչաղ (yačʿał)
- յաչաղամտութիւն (yačʿałamtutʿiwn)
- յաչաղանք (yačʿałankʿ)
- յաչաղեմ (yačʿałem)
- յաչաղիմ (yačʿałim)
- յաչաղկոտ (yačʿałkot)
- յաչաղութիւն (yačʿałutʿiwn)
- յաչաղումն (yačʿałumn)
- յոգնաչեայ (yognačʿeay)
- յոգնաչեան (yognačʿean)
- պաղաչ (pałačʿ)
- վեցաչիք (vecʿačʿikʿ)
参考资料
- ↑ Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (亚美尼亚语), 卷I, Yerevan: University Press, 页38–39
- ↑ Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “աչք”, Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亚美尼亚语), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版, Yerevan: University Press
- ↑ Fortson, Benjamin W. (2010) Indo-European Language and Culture: An Introduction [印欧语系与文化：绪论], 第二版, 牛津: Blackwell, 页385
- ↑ Template:R:xcl:Martirosyan
拓展阅读
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “աչք”, Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亚美尼亚语), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “աչք”, Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
